YAPAY ZEKA İLE KÜTÜPHANE HİZMETLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ
KULLANICI DOSTU HİZMETLER VE YAPAY ZEKA
Kütüphane kullanıcılarının hizmetlerden eksiksiz ve doğru bir şekilde yararlanması da yine yapay zeka ile farklı bir seviyeye gelebilecektir. Merkezi otomasyon ile kontrol edilen sistemler yerini yapay zeka teknolojilerine bırakacaktır. Bu başlıkta yapay zekanın kütüphane kullanıcılarına ne gibi faydalar sunabileceği ele alınacaktır.
Kütüphane kullanıcıları yapay zekâ ile tasarlanmış araçlar ve hizmetleri kullanarak, kütüphaneyi daha aktif kullanabilir hale gelecektir. Kütüphane kullanıcıları, aradıkları materyallere erişmek için günümüz yöntemleri ile kütüphane OPAC sayfasından, materyal ile ilgili bilgiyi yazıp, yer bilgisini aldıktan sonra materyalin yer aldığı konuma doğru hareket eder. Ancak yapay zekânın kütüphane otomasyonunun veri tabanı entegresi ile kişiselleştirilmiş arama sistemleri yapılabilecektir (Sivri, 2023).
Kişiselleştirilmiş arama sistemi yardımıyla kullanıcı, otomasyon sistemine giriş yaptığında yapay zekâ, kullanıcının arama geçmişini, okuduğu kitapları analiz ederek, kullanıcıya kitap önerileri sunabilir. Sunduğu kitapların özetleri otomasyona kayıtlı değilse bu bilgileri internet üzerinde bulunan başka kaynaklardan çekerek kitap hakkında bilgi sahibi olmasını sağlayabilir (Sivri, 2023).
Kullanıcı ihtiyacı olan kaynağı aradığı zaman yapay zeka, koleksiyonda yer alan kitap bilgilerini daha önce bünyesinde bulundurduğu için hızlı bir tarama yaparak, kullanıcının istediği kitapları listeleyecektir. Ayrıca her kitap için, webden bulduğu kitap hakkında özetleri gösterecek, yazar hakkında bilgi verecek, kitabın kütüphanedeki konumunu, kat, dolap ve raf olarak analiz edip kullanıcıya bildirecektir. Eğer kitap açık erişim bir kitapsa, kütüphane kataloğunda olmasa bile elektronik kaynak adresini kullanıcıya verecektir. Eğer kullanıcının aradığı türde bir eser mevcut değilse, yapay zekâ çevrede bulunan kütüphaneleri önererek yönlendirme yapacaktır. Bu sayede kullanıcı birçok yayına erişebileceği gibi zamandan ve emekten ciddi oranda tasarruf etmiş, kütüphane personelinin ise iş yükü hafiflemiş olacaktır.
CHATBOTLAR VE AI DESTEKLİ ASİSTANLARIN KULLANIMI
Yapay zekanın akademik kütüphanelerdeki bazı uygulamaları arasında sohbet robotları, tavsiye sistemleri, metin madenciliği, tahmine dayalı analitik, dijital koruma, görüntü tanıma, doğal dil işleme (NLP), atıf analizi, dijital asistanlar, erişilebilir materyaller, envanter yönetimi, dolandırıcılık tespiti, veri görselleştirme ve öğrenme analitiği yer almaktadır.
Akademik kütüphanelerde yapay zeka teknolojilerini uygulamak, kaynak erişilebilirliğini iyileştirebilir, görevleri otomatikleştirebilir ve kullanıcı deneyimlerini geliştirebilir. Kullanıcı deneyimi açısından kütüphane ziyaretçilerinin 7/24 hizmet alabilmeleri adına yapay zeka araçları oldukça kullanışlı bir yapı olacaktır. Yapay zeka yardımıyla mesai saatleri dışında erişim, sürekli erişim, kişiselleştirilmiş bilgiye erişim gibi hizmetlere imkan tanınabilmektedir. Bu noktada sohbet robotları, yapay zeka destekli asistanlar ve yapay zeka destekli tavsiye sistemleri kütüphanelere entegre edilebilecek önemli adımlardan birkaçıdır.
Sohbet robotları: Yapay zeka destekli sohbet robotları, kütüphane kullanıcılarına kaynak arama, bilgiye erişme ve rezervasyon yapma konularında yardımcı olabilir. Chatbotlar 7/24 hizmet verecek şekilde programlanabilir ve kullanıcılar için erişilebilirliği artırır (Mallikarjuna, 2024).
Yapay zeka destekli tavsiye sistemleri: Bu sistemler kütüphane kullanıcılarının ilgi alanlarına ve geçmiş davranışlarına göre öneriler sağlayabilir. Bu durum kullanıcıların yeni kaynaklar keşfetmelerine yardımcı olacaktır. Kendi eksiklerini görebilecek ve eksiği kapatabilecekleri yeni kaynaklara yönlendirme ile bu açığı kapatabileceklerdir (Mallikarjuna, 2024).
Dijital Asistanlar: Yapay zeka destekli dijital asistanlar, araştırma sorularına yardımcı olmak veya kütüphane kaynakları hakkında bilgi sağlamak gibi kütüphane kullanıcılarına kişiselleştirilmiş yardım sağlayabilir (Mallikarjuna, 2024).
Bu makalede yer alan içerikler, yalnızca genel bilgilendirme amaçlıdır ve Online Bilgi şirketine aittir. Bu içerikler, hukuki, mali veya teknik danışmanlık hizmeti niteliği taşımamaktadır ve kaynak gösterilmeden iktibas edilemez.
Online Bilgi firması, makaledeki bilgilerin doğru, güncel veya eksiksiz olduğunu garanti etmez ve bu bilgilerin içerebileceği hata, eksiklik veya yanlış anlaşılmalardan doğabilecek zararlardan sorumlu değildir.